Tips 10

Leage oadjebas ja buorre fuollaolmmoš

Tips 10_være en trygg og god omsorgsperson

Don leat deháleamos olmmoš máná eallimis. Maid don dagat ja dajat guođđá luottaid - sihke buori ja bahá dáfus. Don fertet diehtit mii sáhttá vahágahttit máná, ja movt don sáhtát hálddašit gáibideaddji dilálašvuođaid.

Rávvagat

Jurddaš movt don reageret go suhtat, huššaluvat dahje duššástuvat. Dagat go dahje dajat go maidege mii ii leat buorre dutnje ja du mánnái? Muitte ahte lea vejolašvuohta oažžut veahki.

Oadjebas ja buorre mánnávuohta bidjá vuođu reastta eallimii ja fuollaolmmožin don leat deháleamos olmmoš máná eallimis. Mii diehtit fuollaváilli, psyhkalaš ja fysalaš veahkaválddi ja eará mállet veahkaválddi váikkuhusat sáhttet stuorát ja bistit eallinagi. Mánát leat maid rašit ovdánanáruide vuosttaš 1000 beaivvis sin eallimis. Eatnasat gal mieleavttus eai vaháguhte iežaset máná. Muhto mii diehtit sáhttet čuožžilit veaháš váttis dilálašvuođat go dus leat smávva mánát, ja dat sáhttá sihke suhtadit ja duššástuhttit du du - ja soaittát muhtomin dovdat it áibbas hálddaš dili. Danin lea dehálaš diehtit mii sáhttá vaháguhttit du mánná, ja movt váttis dilálašvuođain it šat soaitte hálddašit dili.

Mii dávjá jurddašit veahkaváldi lea doašká, čiekčan, gazzun ja eará mállet fysalaš veahkaváldi, muhto veahkaváldi lea mihá eanet - maiddái dat maid eat pláne dahje jurddaš lea vahágahtti. Veahkaváldi lea ahte don vaháguhtát, bávččagahtát, balddihat dahje loavkidat.

Veahkaváldi eatni ja áhči vuostá dahje sudno gaskkas, lea maiddái veahkaváldi máná vuostá. Oaidnit veahkaválddi sáhttá seamma vahátlaš go ieš dan gillát. Sáhttá ovdamearkka dihte ahte mánná oaidná dahje gullá muhtumat gaskaneaset doškkodeaba, jitnosit diggoba dahje doarruba. Máná ballájit ja šaddet dorvvuheapmin. Muhtun dutkit definerejit jus oaidná váhnemiid gaskasaš veahkaválddi, dan leat juogalágan psyhkalaš veahkaváldin. Eará psyhkalaš veahkaválddi ovdamearkkat leat geavahit sániid ja jiena mii áitá, vaháguhttá, gutnehuhttá dahje goziha earáid.

Muhtomin sáhttet dilálašvuođat šaddat nu gáibideaddji ahte mii eat šat hálddaš dili ja moaráskemiin dahkat juoidá. Lea hui várálaš časkit, garrasit bidjalit vuollái, šluvgit dahje vaháguhttit máná eará vugiiguin. Sáhttet šaddat duođalaš váikkuhusat, ja vearrámus dilis sáhttá mánná oažžut vaháguvvamiid eallinahkái dahje jápmit. Unna mánážis lea lossa oaivi ja niski mii ii leat vuos gárvvisin šaddan. Lea hui várálaš šluvgit máná. Dovddat go lea váttis jurddašit čielgasit, de sáhttá jierpmálaš bidjat máná dorvvolaš báikái, mannat eret ja váldit bottu vai fas hálddašat dilálašvuođa. Geahča maiddái 4. ja 6. cavgileami mas lea veahkki hálddašit gáibideaddji dilálašvuođaid.

Mii diehtit ahte muhtumat geat leat vásihan veahkaválddi mánnávuođas, sáhttet oažžut hástalusaid ja lossa jurdagiid go ieža galget šaddat váhnemin. Veahki lea álohii oažžumis, ja lea dehálaš don duostat jearrat veahki ja bagadusa jus dan dárbbašat. Muhtumiid mielas lea heahpat ja váttis jearrat veahki, muhto muitte dus lea buoret vuođđu go goassege ovdal: Unna mánáš lea áibbas du ja du fuola hálddus. Don it leat okto, ja lea buoret jearrat veahki oktii beare ollu, go oktii beare unnán.

Muitte

Norggas ii leat lohpi vaháguhttit mánáid dahje lobihuššat mánáiguin. Dat čuožžu vuođđolágas ja ONa mánáidkonvenšuvnnas. Buot lága veahkaváldimat mánnávuođas sáhttet dagahit fysalaš ja psyhkalaš dearvvašvuođaváttuid ja hástalusaid maŋŋel eallimis.

Dán siiddu sisdoallu lea ráhkaduvvon ovttasbarggus juristtain Malin Albrechsteniin.